Czas
30 kwietnia 2025 roku
godzina 17.00 i 18.00
Miejsce
Sala pod Kopułą Ossolineum
ul. Szewska 37 we Wrocławiu
Prelegenci
dr. Paweł Siechowicz
prof. dr. Rasa Žukienė
Po ukończeniu studiów muzycznych w Warszawie Mikalojus Konstantinas Čiurlionis wyjechał do Lipska, by doskonalić swój warsztat kompozytorski w jednym z najważniejszych ośrodków muzycznych w Europie. Kadra konserwatorium okazała się jednak zbyt konserwatywna, by sprostać pokładanym w niej nadziejom. Na przyszłych artystycznych i życiowych wyborach Čiurlionisa zaważyły inne wymiary studiów za granicą: obcość niemieckiej kultury jątrząca tęsknotę za swojskością rodzinnych stron oraz ułomność językowa potęgująca potrzebę szukania wyrazu w dźwiękach i obrazach. Bez zbytniej przesady można powiedzieć, że wyruszając w podróż poza granice swojego świata i języka, Čiurlionis odnalazł siebie.
Paweł Siechowicz – muzykolog, krytyk muzyczny, edukator i tłumacz, laureat Konkursu Polskich Krytyków Muzycznych KROPKA. Na Uniwersytecie Warszawskim prowadzi badania związków muzyki z ekonomią, malarstwem, literaturą i naturą. Na łamach „Ruchu Muzycznego” publikuje recenzje i eseje. We współpracy z Narodowym Instytutem Fryderyka Chopina tworzy projekty edukacyjne. Jako tłumacz współpracuje z Polskim Wydawnictwem Muzycznym a na antenie Polskiego Radia Chopin prowadzi audycję „Arcydzieło miesiąca”. Jest autorem książki „Wyobraźnia muzyczna Mikalojusa Konstantinasa Čiurlionisa” (Poznań 2015) oraz artykułów naukowych i popularyzatorskich poświęconych litewskiemu twórcy. O swoich badaniach opowiadał także w jednym z odcinków programu Sukurti Čiurlionio na antenie LRT Plius.
Podoba mi się cisza obrazów Čiurlionisa i jego spojrzenie na Ziemię niczym spojrzenie demiurga. Čiurlionisa zobaczyłam i poczułam nie wczoraj. Przez wiele lat badałam jego obrazy, czytałam jego teksty, zgłębiałam konteksty jego twórczości i życia. Porównywałam jego dzieła z twórczością współczesnych mu artystów – tych, których spotkał lub może tylko marzył, by ich spotkać. Udowodniłam, że w historii sztuki europejskiej Čiurlionis nie jest samotny. Całkiem spora część jego symbolicznej „rodziny artystycznej” to malarze z początku XX wieku z terenów Polski. Mit jego samotności ma inną przyczynę. Čiurlionis wkroczył na inne pole – o wyższej świadomości i głębszym poznaniu – do którego nie dotarli inni litewscy artyści ani nawet większość ówczesnych elit. Dlatego Litwini stworzyli mit jego samotności. On jest piękny, ale mimo to nieprawdziwy. Obaliłam go swoimi badaniami. Jestem dumna, że mamy takiego Europejczyka. On uchylił bramy, które dla zwykłego śmiertelnika prawie nigdy się nie otwierają.
Rasa Žukienė – historyczka sztuki, kuratorka wystaw, doktor nauk humanistycznych (2000), profesorka Uniwersytetu Witolda Wielkiego, członkini Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Sztuki (AICA) oraz Litewskiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Jej zainteresowania badawcze obejmują twórczość Mikalojusa Konstantinasa Čiurlionisa i jej europejski kontekst, sztukę litewskiej emigracji w Europie i USA po II wojnie światowej, a także historiografię wiedzy o sztuce XX–XXI wieku. Opublikowała artykuły z zakresu historii sztuki poświęcone twórczości M. K. Čiurlionisa w litewskich, niemieckich, włoskich i japońskich wydawnictwach, przygotowała katalogi twórczości litewskich grup artystycznych oraz poszczególnych artystów (np. „Aliutė: Osobowość i twórczość artystki Aliutė Mečys (1943–2013)”, 2014). Najważniejsze monografie: „M. K. Čiurlionis: Między symbolizmem a modernizmem” (2004), „Spotkania: Twórczość V. K. Jonynasa na ścieżkach światowej sztuki” (2007), „The Art of Identity and Memory: Toward a Cultural History of the Two World Wars in Lithuania” (współredakcja z G. Jankevičiūtė, 2016). Najważniejsze kuratorowane wystawy: „Dialog barw i dźwięków: Twórczość Mikalojusa Konstantinasa Čiurlionisa i jego współczesnych”, Litewskie Narodowe Muzeum Sztuki, Wilno, 2007; „1972. Przebić ścianę: Litewska sztuka 1972–1985”, Kowno – Europejska Stolica Kultury 2022; „Równanie z niewiadomymi: Litewscy artyści w Niemczech po 1945 roku”, Muzeum Sztuki Vytautasa Kasiulisa, 2022–2023. Nagrody: podziękowanie litewskiego oddziału UNESCO za wkład w organizację Roku Čiurlionisa (2010), medal J. Vileišisa (2011), Litewska Rządowa Nagroda Kultury i Sztuki (2019), Złota Muza Związku Artystów Litewskich (2024).
